Opisy fotogalerii
Warsztaty Przewodnickie „Śladami katowickich Żydów”
Pierwsze tegoroczne, a 45 w ogóle Warsztaty Przewodnickie za nami. W sobotę 21 lutego br. kilkudziesięciu przewodników i sympatyków warsztatowych wycieczek przy deszczowej pogodzie przeszło spacerkiem „Śladami katowickich Żydów” z ul. Andrzeja na ul. Kozielską 16 w Katowicach aby zobaczyć jeden z niewielu materialnych śladów obecności społeczności żydowskiej w Katowicach. Przewodnikiem po zabytkowym cmentarzu był Przewodniczący katowickiej Gminy Wyznaniowej Żydowskiej Włodzimierz Kac. Cmentarz założony został już w 1868 r. Pierwotnie miał on powierzchnię 3 morgów, który w 1927 r. powiększono o kolejne działki. Obecnie teren cmentarza składającego się z dwóch części wynosi 1,1 ha i znajduje się na nim około 1500 nagrobków, w tym najstarszy z 1869 r. należący do pierwszej osoby pochowanej na cmentarzu, czteroletniego chłopca Carla Münzera. Tuż przy wejściu stoją dwa murowane obiekty. Pierwszy to budynek żydowskiego bractwa pogrzebowego „Chewra Kadisz”, drugi to wzniesiony już w 1868 r. budynek dawnego domu przedpogrzebowego, który dzisiaj w niewielkiej części nosi ślady dawnej świetności, gdyż jest prawie całkowicie zrujnowany przez różnych wandali i zbieraczy wszelkich materiałów wtórnych. Warto wspomnieć, że wśród wielu zabytkowych nagrobków zobaczyć możemy okazałe pomniki nagrobne znanych katowickich rodzin: Goldsteinów, Glaserów, Schalschów, Sklareków, czy Grünfeldów. Ponadto na cmentarzu postawiony został pomnik poświęcony ofiarom Holokaustu. Jest to jeden z nielicznych w naszym województwie obok cmentarza w Bytomiu czynnych cmentarzy, na którym nadal grzebie się zmarłych. Z cmentarza uczestnicy warsztatów przeszli ul. Mikołowską do Placu Wolności, gdzie stoi okazały zabytkowy neorenesansowy budynek – pałac braci Goldsteinów z 1872 r., gdzie od 2010 r. mieści się m.in. katowicki Urząd Stanu Cywilnego. Z placu Wolności ul. 3 Maja podążyliśmy w kierunku ul. Wawelskiej, gdzie na narożu z ul. 3 Maja 16 stoi kamienica, w której na piętrze ma swoją siedzibę katowicka Gmina Wyznaniowa Żydowska, którą w 2010 r. przeniesiono z ul. Młyńskiej. Tam w tzw. stołówce z koszerną kuchnią i świetlicą zarazem wysłuchaliśmy wykładu przewodniczącego Gminy Włodzimierza Kaca o historii i dniu dzisiejszym Gminy. Ponadto mieliśmy okazję zobaczyć salę modlitwy tzw. Małą synagogę, w której znajduje się na ścianie wyznaczającej kierunek na Jerozolimę specjalna szafa zwana Aron ha-Kodesz, w której przechowywane są zwoje Tory. Przed nią stoi specjalny stół zwany Bimą, na którym rozwijane są zwoje Tory podczas uroczystości a po prawej stronie stoi pulpit dla kantora. Ciekawym wyposażeniem synagogi jest parawan stojący na jej środku odgradzający mężczyzn siedzących po jego prawej stronie i kobiety po lewej. Na zakończenie spotkania uczestnicy warsztatów mieli okazję zjedzenia koszernego kurczaka z rożna, sałatki warzywnej z ryżem oraz tradycyjnego cymesu. Ponadto każdy otrzymał na pamiątkę kalendarz wydany przez włodarzy Katowic, w którym zawarte są święta i uroczystości katolików rzymskich, ewangelików, prawosławnych, Żydów i muzułmanów, a także najważniejsze święta państwowe. Przy Gminie Żydowskiej działa również Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce. Powstało w 1950 r. z połączenia Centralnego Komitetu Żydów w Polsce i Żydowskiego Towarzystwa Kultury. Towarzystwo to jest obecnie największą organizacją żydowską w Polsce, której celem jest zaspokajania potrzeb kulturalnych społeczności żydowskiej i jej reprezentowanie, rozwijanie twórczości literackiej, artystycznej i naukowej, promowanie języka jidysz, ochrona dziedzictwa żydowskiego w Polsce, a także pomoc materialna i duchowa jego członków. Towarzystwo reprezentowane jest w Światowym i Europejskim Kongresie Żydów. Liczy obecnie ok. 3 tys. członków. Katowicki Oddział TSKŻ powstało 17 XII 1950 r. z połączenia Wojewódzkiego Komitetu Żydowskiego w Katowicach z Zarządem Wojewódzkim Żydowskiego Towarzystwa Kultury w Katowicach.
Tekst i zdjęcia: Adam Lapski – Koło Przewodników Chorzów
