Coroczną tradycją warmińsko-mazurskich przewodników PTTK jest wspólne otwieranie i zamykanie sezonu przewodnickiego, organizowane przez Samorząd Przewodnicki PTTK województwa warmińsko-mazurskiego. W dniach 29 lutego – 1 marca 2020 r warmińsko-mazurscy przewodnicy PTTK spotkali się w Olsztynie i na Szlaku Kopernikowskim. Partnerem Samorządu w przeprowadzeniu tego wydarzenia była tym razem Regionalna Pracownia Krajoznawcza przy Oddziale Warmińsko-Mazurskim PTTK w Olsztynie.
W wyjątkowym dniu 29 lutego, zdarzającym się raz na cztery lata, w audytorium Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie odbył się II Sejmik Przedkongresowy poświęcony tematyce zabytków techniki na szlaku kopernikowskim. Prelegentami byli przewodnicy zrzeszenia w kole PTTK w Olsztynie. Sejmik otworzyło okolicznościowe wystąpienie kol. Andrzeja Bobrowicza, dotyczące obecności w kalendarzu 29 lutego. Kolejne prelekcje dotyczyły już właściwego tematu: kol. Mariusz Moritz opowiadał o taranie wodnym w Kajnach i młynie w Barkwedzie, kol. Marian Jurak o moście kolejowym w Pieniężnie, kol. Adam Frenszkowski przybliżył temat Kanału Kopernika we Fromborku, natomiast kol. Jerzy Popiołek z RPK omówił zmiany topograficzne na Warmii, związane z budową elektrowni wodnych na Łynie i Pasłęce.
Po zakończeniu części stacjonarnej kol. Andrzej Bobrowicz zabrał przewodników na pieszą wycieczkę po Olsztynie, z zabytkami techniki w tle. Głównym jej punktem była wizyta w odrestaurowanej zajezdni trolejbusowej, która jest obecnie częścią Centrum Techniki i Rozwoju Regionu – Muzeum Nowoczesności w Olsztynie. Poza tym zaprezentowane zostały pozostałości infrastruktury, zlikwidowanej w 1971 r. trakcji trolejbusowej w postaci betonowych słupów obecnych do dziś w przestrzeni miasta. Omówione zostały zabytkowe mosty na Łynie: Most Zamkowy, dwa mosty kolejowe i most pieszy w ciągu promenady do Jakubowa, która jest częścią Olsztyńskiej Łynostrady. Nie zabrakło też opowieści o unikalnej w skali Polski sieci kanalizacyjnej, opartej na brytyjskim wynalazku Isaaca Shone’a. Spacer zakończyła wizyta w dawnych koszarach kawalerii na dawnej wojskowej bocznicy kolejowej. Sobotni wieczór zakończył wieczorek przewodnicki w hotelu Na Skarpie, który był bazą dla przewodników przyjeżdżających z terenu województwa.
Marcowa już niedziela została zaplanowana w formie wycieczki autokarowej do miejsc omawianych dzień wcześniej podczas prelekcji. Z Olsztyna wyjechały dwa autokary. Pierwszy autokar wypełnili krajoznawcy z Oddziału Warmińsko-Mazurskiego PTTK w Olsztynie, w nim jechali również prelegenci. Drugi autokar przewodnicki poprowadził kol. Andrzej Bobrowicz. Pierwszym punktem były Kajny, gdzie ledwie kilka kilometrów od Olsztyna funkcjonuje wyjątkowa atrakcja hydrotechniczna, jaką jest taran wodny, uruchomiony w 1897 r. To urządzenie wykonane według projektu Josepha Michela Montgolfiera, kojarzonego bardziej z balonami, zapewnia dostarczanie wody pitnej do wsi. Dzięki pracy taranu, woda transportowana jest rurami do położonych kilkadziesiąt metrów wyżej gospodarstw domowych.
Po odwiedzeniu tego niezwykłego zabytku pracującego w maleńkiej warmińskiej wsi, przewodnicy udali się do Pieniężna. Poza samym mostem kolejowym, przerzuconym przez dolinę Wałszy, udało się zorganizować zwiedzanie pobliskiej elektrowni wodnej wraz z wejściem i prezentacją pracujących zespołów hydrotechnicznych. Następnym celem była elektrownia w Pierzchałach, powstała w latach 1913-1916. Inwestorem podówczas był znany elbląski przedsiębiorca Ferdinand Schichau. Koryto rzeki Pasłęki zostało przebudowane i utworzony został sztuczny kanał doprowadzający wodę do elektrowni. Wczesne przedpołudnie umilił spacer wzdłuż tego kanału na jego całym odcinku od sztucznego Jeziora Pierzchalskiego.
Ostatnim punktem była Frombork. Wizytę w tym miasteczku rozpoczęto od zwiedzania Muzeum Medycyny, gdzie tym razem największą popularnością cieszył się kolejny zabytek techniki, jakim jest zachowany piec hypokaustyczny. Odwiedzone zostały również zachowane fragmenty Kanału Kopernika, którego notabene ten kanonik warmiński nie miał szans projektować. Kanał sprowadzający wodę do Fromborka z rzeki Baudy, powstał i funkcjonował jeszcze przed narodzinami Mikołaja Kopernika. Dziś jest to po prostu kanał jego imienia. Na miejskim odcinku tego kanału zachowała się Wieża Wodna z 1571 r., zbudowana przez rurmistrza z Wrocławia Valentina Haendla. Jest to najstarsza wieża ciśnień nie tylko w skali Warmii, ale również w skali kraju. Całe spotkanie zakończył wspólny obiad zjedzony w Domu Kopernika, czyli budynku stojącym na miejscu jego dawnej kanonii zewnętrznej.
W otwarciu sezonu przewodnickiego uczestniczyli tradycyjnie przewodnicy z kół w Olsztynie, Elblągu, Kętrzynie i Giżycku, oraz uczestnicy kursów przewodnickich, które odbywają się w Olsztynie i w Elblągu – w sumie 39 osób.
Tekst: kol. Andrzej Bobrowicz
Zdjęcia: kol.kol. Andrzej Bobrowicz i Leszek Marcinkowski